Samenwerking tussen zorg en onderwijs versnelt Innovatie
Ingrid Breuker is programmamanager bij Anders Werken in de Zorg Fryslan en een voorvechter van verandering binnen de zorgsector. Anders Werken in de Zorg heeft als missie om innovaties in de zorg te versnellen. Om dit te bereiken, werken ze nauw samen met het onderwijs: “Zowel zorgprofessionals als leraren moeten zich aanpassen, en studenten moeten worden opgeleid voor een nieuwe manier van werken.” Publiek-private samenwerking is essentieel en daarom is Anders Werken in de Zorg Fryslân partner van Health Noord.
Health Noord heeft vanuit het Nationaal Groeifonds programma Opschaling PPS’en in het beroepsonderwijs geld toegekend gekregen en zet zich in om de problemen in de Verzorging- en Thuiszorg (VVT) in Noord-Nederland aan te pakken door middel van technologische en sociale innovatie.
Innovaties realiseren in de zorg
“We ontwikkelen innovatieve projecten. Mooie voorbeelden hiervan zijn onder meer bedsensoren die helpen bij het voorkomen van valincidenten en heupairbags die verwondingen bij een val verminderen. Waardoor zorg of een operatie niet meer nodig is. Een ander voorbeeld is AI-gebaseerde planningstools om zorgprocessen efficiënter te maken. We slagen erin innovaties te realiseren door een sterk netwerk en laagdrempelige samenwerking binnen Health Noord. In dit netwerk zitten projectleiders uit zorgorganisaties en onderwijsinstellingen die regelmatig overleggen en elkaars uitdagingen en projecten goed kennen. Zo kunnen we snel schakelen en samen oplossingen ontwikkelen, zoals bij spraak gestuurd rapporteren. Vroeger werkten organisaties hier afzonderlijk aan, maar nu bundelen we onze krachten en organiseren we bijeenkomsten om ervaringen te delen en samen verder te komen. Het betrekken van onderwijsinstellingen uit Drenthe, Friesland en Groningen versterkt dit proces.”
Samenwerken met het onderwijs
“Wij zijn van mening dat we ook het onderwijs mee moeten nemen in deze verandering. We hebben binnen de zorg, best wel grote uitdagingen. De technologie die ontwikkeld is werkt ondertussen wel. Natuurlijk komen er nog volop nieuwe technologieën, maar eigenlijk is de grootste uitdaging om de technologie op de juiste manier in te zetten binnen de zorg en binnen je werkproces. In het verleden werd technologie vaak simpelweg gekoppeld aan bestaande processen, maar wat nu nodig is, is nadenken over hoe je werkprocessen slimmer kunt inrichten en de kwaliteit van zorg kunt verbeteren. Dit vraagt niet alleen om technologie, maar ook om het kunnen lezen en toepassen van data, zodat bijvoorbeeld planningen kunnen worden aangepast op basis van inzichten.
Om dit te bereiken, moeten we nauw samenwerken met het onderwijs. Zowel zorgprofessionals als leraren moeten zich aanpassen, en studenten moeten worden opgeleid voor een nieuwe manier van werken. Uiteindelijk willen we niet per se zorgen voor, maar er juist voor zorgen dat de burger met behulp van technologie (langer) zelfstandig kan blijven wonen. Dit betekent dat we de hele keten – van zorg tot onderwijs – moeten meenemen in deze verandering.”
De meerwaarde van samenwerking met het onderwijs
“Een concreet voorbeeld van samenwerking met het onderwijs is ons project in Friesland, waarbij we samen met het MBO onderwijs een module hebben ontwikkeld rond zorgtechnologie. Deze module leidt mensen uit de zorg op tot experts in zorgtechnologie, zodat zij teams kunnen ondersteunen bij de implementatie ervan. Dit was een cruciale stap, want zonder de samenwerking met het onderwijs zou dit project niet zijn gelukt. Het onderwijs speelt een belangrijke rol in het koppelen van technologische innovatie aan de dagelijkse praktijk in de zorg.
Daarnaast is onderzoek essentieel om op feiten gebaseerde beslissingen te nemen en aan te tonen dat bepaalde technologieën daadwerkelijk werken. Dit onderzoekscomponent, in samenwerking met onderwijsinstellingen, helpt om technologieën te valideren en effectief te integreren in de zorg. Daar lopen we uiteraard wel tegen uitdagingen aan. Als wij een particulier bedrijf zouden aanhaken dan kan een training veel sneller ontwikkeld worden, maar dat is niet duurzaam. Want als wij nu iets nodig hebben omdat we in die verandering zitten, dan is dat iets wat straks moet landen in het reguliere onderwijs. En ik geloof dat, als we daarin aan de voorkant niet samenwerken met onderwijs, het dan nog veel langer gaat duren.”
Impact van het Nationaal Groeifonds
“De middelen die vanuit het NGF beschikbaar zijn gesteld, hebben ons zeker geholpen bij de opschaling en implementatie van arbeidsbesparende technologieën in de zorg. De echte meerwaarde ligt vooral in de manier waarop we samenwerking tussen verschillende regio’s en organisaties kunnen faciliteren. Wat ik vooral waardeer is dat Health Noord bijeenkomsten faciliteert waarin projectleiders van zorgorganisaties uit Friesland, Groningen en Drenthe samenkomen. Dit helpt ons om niet alleen regionaal, maar ook op een hoger niveau kennis en ervaring uit te wisselen. Een concreet voorbeeld hiervan is de ‘Scholen Challenge’, waarbij zorgorganisaties samenwerken met onderwijsinstellingen. Scholieren werken aan actuele uitdagingen in de zorg, wat bijdraagt aan het vinden van innovatieve oplossingen. Dit soort initiatieven zouden niet mogelijk zijn zonder de ondersteuning die we via Health Noord ontvangen. De middelen helpen ons vooral om samenwerking te faciliteren en om structurele ondersteuning te bieden voor kennisdeling en procesbegeleiding.”
Opschalen van innovaties
De opschaling van onze innovaties ligt vooral in het verder opleiden van studenten en zorgprofessionals. We willen ervoor zorgen dat zij na hun afstuderen kritisch blijven nadenken over de inzet van technologie in de zorg. Door hen deze mindset mee te geven, kan de opschaling van technologieën sneller en effectiever verlopen.
Een uitdaging die we in Noord-Nederland ervaren, is dat de arbeidsmarktkrapte hier nog niet zo sterk wordt gevoeld als in andere delen van het land. Hierdoor kunnen zorgmedewerkers soms terughoudend zijn ten aanzien van technologie, omdat ze vrezen dat bijvoorbeeld robots hun werk zouden overnemen. Ons doel is echter om technologie in te zetten om mensen langer zelfstandig te laten leven en niet om banen te vervangen. Het gaat erom dat zorg efficiënter wordt, zodat er uiteindelijk minder fysieke zorg nodig is.
Daarnaast vraagt dit om een andere manier van denken: waar we vroeger dachten dat ouder worden direct zorg betekende, willen we nu dat mensen met behulp van technologie zo lang mogelijk zelfstandig blijven, wat de druk op de zorg zal verminderen.”
Wat is ervoor nodig om dit te laten slagen?
“Subsidies zijn hartstikke leuk en goed om iets op gang te brengen, maar uiteindelijk moeten wij zorgen dat we het netwerk bouwen en dat de mensen in dat netwerk er in geloven. Je moet inzien dat je investeert in een stuk toekomst en een stuk kwaliteit. Dit heeft heel veel tijd en vertrouwen nodig. Want als je niet met elkaar in gesprek bent, dan weet je ook niet waar je met elkaar mee bezig bent. Dus je moet echt investeren in netwerken en de juiste mensen spreken.”
Ingrid Breuker is programmamanager bij Anders Werken in de Zorg en een voorvechter van verandering binnen de zorgsector. Vanuit haar ervaring in zowel de gehandicaptenzorg als de ouderenzorg heeft ze een sterke passie voor verandermanagement ontwikkeld. Wat haar drijft, is de wens om de zorg niet alleen efficiënter, maar ook mensgerichter te maken door processen te verbeteren en samenwerking tussen instellingen te bevorderen. Door haar verbindende kracht weet ze de juiste mensen samen te brengen en de zorg daadwerkelijk te transformeren.